امروز به علت تغییر سبک زندگی و افزایش وسایل ارتباطی، رسانه‌ها سهم قابل توجهی از اوقاعت فراغت کودکان را به خود اختصاص داده‌اند. رسانه‌ای که دارای ابعاد مثبت و منفی فراوانی است و اگر راهنما و سواد استفاده از این گونه وسایل نباشد، تأثیرات مخربی درشخصیت کودکان بر جای می‌گذارد.
مسئولیت آگاه‌سازی و راهنمایی افراد در استفاده از رسانه در سال‌های اولیه زندگی و کودکی بر عهده والدین است و از طرف دیگر کودکان استعداد عجیبی در تقلید کردن از بزرگ‌ترها دارند و پدر و مادرها به‌عنوان کسانی که بیشترین نزدیکی را به کودکان دارند، دائماً مورد تقلید قرار می‌گیرند. والدین همیشه الگوی رفتاری فرزندان خویش محسوب می‌شوند و از این روست که آنها باید نقش خود را در زندگی و تأثیر بر رفتار کودک خود درک کنند و به‌سادگی از این مسئله عبور نکنند.
این امر در کشور ما ایران، به‌طور قطع خیلی خاص‌تر از دیگر کشورهاست. این مسئله به این علت است که ما معتقدیم مهم‌ترین و مقدس‌ترین نهاد در نزد ما خانواده است و هر چیزی که مخل به خانواده باشد، باید با آن مقابله کرد و نقطه اصلی این امر رسانه‌های زیادی هستند که در آن سوی مرزها برای ما برنامه تهیه و پخش می‌کند و مهم‌ترین هدفشان تهی کردن کودکان و جوانان از اعتقاد و نابودی نهاد خانواده است. پس والدین برای حضور در این صحنه نبرد در ابتدا باید خودرا به سواد رسانه‌ای مجهز کنند تا بتوانند یک برنامه مفید و خوب را از برنامه‌ای که مضر است تشخیص بدهند تا با دیدی انتقادی به یک رسانه نگاه کنند، زمان بندی مناسب را برای دیدن برنامه‌ها و فعالیت‌های دیگر رعایت کنند و به افراط و تفریط در استفاده کردن از آن دچار نشوند.
والدین باید بدانند که رسانه به‌عنوان والدین مجازی و شبانه روزی، به ایفای نقش و رقابت با والدین و افراد دنیای حقیقی می‌پردازد و ذهن کودکان را از بینش‌های مورد نظر خود پر می‌کنند. از این رو، برای والدین این یک وظیفه است که بر نحوه مصرف رسانه‌ای کودکان خود نظارت داشته باشند و اگر نظارت‌ها و سواد فهمیدن اهداف این برنامه‌های رسانه‌ای نباشد و کودکان در برابر برنامه‌های نامناسب قرار گیرند، مطمئنا تأثیرات مخربی را در ذهن کودکان ما بر جای خواهد گذاشت.
مطلب دیگر، دیدن برنامه‌های تلویزیون به‌صورت خانوادگی است که باعث می‌شود به‌واسطه هنجارهایی که در خانواده حاکم است مخصوصاً هنجارهای دینی، مذهبی و سنتی برداشت و ادارک کودک متفاوت و مثبت باشد نسبت به آن چیزی که در تنهایی کسب خواهد کرد. از سوی نیز این امر، نوعی وسیله و زمانی مناسب را برای انتقال ارزش‌ها و هنجارهای خانواد فراهم می‌کند و کمک موثری در کاهش شکاف نسلی بین والدین و فرزندان می‌کند. با این مقدمه می‌توان فهمید که در هر عصری تعلیم و تربیت وابسته به والدین، معلمین و انسان‌هایی است که مسئولیت آن را برعهده دارند و نیز تابع کیفیت فرهنگی است که در چارچوب آن، این فعالیت صورت می‌گیرد. اگر کمبودی در نسل این کوکان که جوانان وجامعه‌سازان آینده هستند، به وجود آید، ناشی از مسیری است که به‌وسیله والدین، مربیان و به‌طورکلی نسل پیش از آنها ترسیم شده است.
تولید محتوای بیشتر توسط جوامع به منزله داشتن سهم بیشتر در فرهنگ مشارکتی داشت.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع:
مقالات منتخب “همایش ملی سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی”؛ جمعی از نویسندگان گرداب